Mystiek > Over mystiek > Geschiedenis > Christelijk > Deel II: Mystieke weg

Deel II: De mystieke weg (1)

Deel twee: De mystieke weg

I Ter introductie

Beschrijving mystieke weg moeilijk omdat alle mystici van elkaar verschillen. Maar alle individuele gevallen bij elkaar nemend kan men wel tot ideaaltypische beschrijving komen, ingedeeld in vijf fasen: Ontwaken, Purgatie, Illuminatie, Donkere Nacht, (Leven/Weg van) Vereniging. Soms kunnen twee fasen tegelijkertijd naast of door elkaar bestaan. Eerste ding dat opvalt: mystieke weg verloopt langs een serie van sterke oscillaties tussen toestanden van pijn en van genot. Op pp.169-170 geeft zij een samenvatting van de vijf stadia (zie bijlage), die in volgende hoofdstukken uitgewerkt wordt.
   Vervolgens merkt zij op dat de oosterse mystiek nog voorbij het vijfde stadium van mystieke vereniging gaat, naar de vernietiging van het individu in het Oneindige. De christelijke mystiek verwerpt zo'n annihilatie, want "zij is niet gericht op onderdrukking van het leven, maar op intensificatie daarvan". Het Zelf wordt in de christelijke mystiek paradoxaal geperfectioneerd door het volkomen over te geven aan het Goddelijke. Christelijk mystieke taal die op annihilatie lijkt te wijzen, zoals we die bijv. vinden bij Dionisius, beschrijft in feite een voorbijgaande, niet permanente toestand, waarin het normale bewustzijn tijdelijk is opgeheven. Het meest kenmerkende onderscheid tussen christelijke en niet-christelijke mystiek zou zijn dat de hoogste vorm van Vereniging in de christelijke mystiek leidt tot een actief leven, niet tot een passief. Voor christelijke mystici is niet het bewustzijn een obstakel, maar zelfbewustzijn. Het individuele Zelf moet een expressie van het Absolute worden. Daartoe moet aanvankelijk, uiterlijk voor anderen niet zichtbaar, intens spiritueel werk geleverd worden, en zal de mysticus zich soms terugtrekken uit de wereld, maar hij zal in latere stadia daarnaartoe terugkeren en er des te intenser in werken.

Samenvattend: de mystieke weg is een graduele en complete verandering van het evenwicht in het Zelf, waardoor dat zich afkeert van de onechte wereld van de zintuigen naar vereniging met de Reële toe, om tenslotte een medium voor dat Transcendente Leven in de gewone wereld te worden (dit is het "vergoddelijkte leven").